درمان کبد چرب چیست ؟ | بررسی نشانه ها ، علل و زمان مراجعه به پزشک
۸ نشانه ی خطر بیماری کبد چرب
کبد چرب چیست ؟
بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک (MASLD)، که قبلاً بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) نامیده میشد، یک بیماری کبدی است که افراد دارای اضافه وزن، چاق یا سایر بیماریهای متابولیک مانند دیابت نوع 2، فشار خون بالا یا کلسترول بالا را تحت تأثیر قرار میدهد. در MASLD، چربی زیادی در کبد جمع میشود .کبد چرب به ویژه در کشورهای خاورمیانه و غربی، با افزایش تعداد افراد چاق، شایعتر میشود. این بیماری شایعترین نوع بیماری کبدی در جهان است. شدت بیماری میتواند از وجود فقط تجمع چربی در کبد تا التهاب جدی و آسیب سلولی به همراه ایجاد فیبروز متغیر باشد.
علائم و نشانه های کبد چرب چیست ؟
- احساس خستگی شدید، که به آن خستگی مفرط نیز میگویند.
- احساس ناخوشی، که به آن کسالت میگویند.
- درد یا ناراحتی در ناحیه بالای شکم سمت راست.
در صورتی که التهاب و آسیب کبدی شدیدتر باشد و سیروز (زخم شدید) ایجاد شده باشد، علائم زیر ایجاد می شود :
- تورم شکم، که به آن آسیت نیز میگویند
- رگهای خونی عنکبوتی شکل درست زیر سطح پوست
- زرد شدن پوست و چشمها، که به آن یرقان نیز میگویند
- تغییر رنگ پوست کف دستها
- بزرگ شدن طحال
- خارش پوست
- تنگی نفس
- تورم در پاها
احتمال ابتلا به ( التهاب شدید کبدی ) در چه افرادی بیشتر است ؟
- افراد بالای ۵۰ سال
- کسانی که عوامل خطر ژنتیکی خاصی دارند
- افراد چاق
- افراد دیابتی یا قند خون بالا
- افرادی که علائم سندرم متابولیک مانند فشار خون بالا، تری گلیسیرید بالا و اندازه دور کمر بزرگ دارند.
تشخیص کبد چرب و التهاب شدید کبدی چگونه است ؟
· علائم غیراختصاصی مانند خستگی یا درد مبهم در سمت راست شکم ممکن است در هر دو دیده شود.
· تشخیص قطعی مرحله التهابی معمولاً نیاز به نمونهبرداری از کبد (بیوپسی) دارد که در آن یک تکه کوچک از بافت کبد در زیر میکروسکوپ بررسی میشود. آزمایشهای خون و تصویربرداری (مانند فیبرواسکن) نیز به تشخیص کمک میکنند اما نمونه برداری بهترین روش برای تأیید التهاب و میزان زخم است.
سیروز کبدی چیست ؟
زخم شدید کبد است که سیروز نیز نامیده میشود و عارضه اصلی کبد چرب و التهاب شدید کبد است. سیروز به دلیل آسیب کبدی و آسیب ناشی از التهاب رخ میدهد. همانطور که کبد سعی میکند التهاب را متوقف کند، نواحی زخمی نیز ایجاد می شود که فیبروز نامیده میشود. با التهاب مداوم، فیبروز گسترش مییابد و بافت کبد بیشتری را اشغال میکند. اگر هیچ کاری برای متوقف کردن زخم انجام نشود، سیروز میتواند منجر به موارد زیر شود:
- خارش پوست
- احساس خستگی و ضعف شدید در تمام مدت
- از دست دادن اشتها که ممکن است منجر به کاهش وزن شود
- از دست دادن میل جنسی (لیبیدو)
- زردی پوست و سفیدی چشم (یرقان)
- تجمع مایع در ناحیه معده، به نام آسیت.
- وریدهای متورم در مری، به نام واریس مری، که میتوانند پاره شوند و خونریزی کنند.
- گیجی، خوابآلودگی و لکنت زبان، که به آن انسفالوپاتی کبدی نیز گفته میشود.
- طحال بیش فعال، که به عنوان هایپراسپلنیسم شناخته میشود، که میتواند باعث کمبود پلاکت خون شود.
- نارسایی کبدی در مرحله نهایی، به این معنی ست که کبد از کار افتاده است.
- سرطان کبد
عوامل خطر در ایجاد کبد چرب چیست ؟
- ژنتیک
- اضافه وزن یا چاقی به ویژه هنگامی که چربی در کمر متمرکز باشد.
- مقاومت به انسولین، زمانی اتفاق میافتد که سلولهای بدن در پاسخ به هورمون انسولین، قند را جذب نمیکنند.
- دیابت نوع ۲، که گاهی اوقات قند خون بالا یا هایپرگلیسمی نامیده میشود.
- سطح بالای چربیها، به ویژه تری گلیسیرید، در خون
- کلسترول بالا.
- سندرم متابولیک.و سندرم تخمدان پلی کیستیک.
- آپنه انسدادی خواب.
- تیروئید کم کار، که به آن کم کاری تیروئید نیز گفته میشود.
- غده هیپوفیز کم کار، که به آن کم کاری هیپوفیز نیز گفته میشود.
- کمبود هورمون رشد، به این معنی که بدن هورمون کافی برای رشد تولید نمیکند.
برای کاهش خطر ابتلا به کبد چرب چه بخوریم ؟
- رژیم غذایی سالم داشته باشید. رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزیجات، غلات کامل و چربیهای سالم داشته باشید. یکی از این رژیمها، رژیم غذایی مدیترانهای است.
- مصرف الکل، قندهای ساده و میزان وعدههای غذایی را محدود کنید. از نوشیدنیهای شیرین مانند نوشابه، نوشیدنیهای ورزشی، آبمیوهها و چای شیرین خودداری کنید. از مصرف الکل که میتواند به کبد آسیب برساند، خودداری کنید یا آن را محدود کنید.
- وزن سالم خود را حفظ کنید. اگر اضافه وزن دارید یا چاقی دارید ، به تدریج وزن خود را کاهش دهید. اگر وزن سالمی دارید، با خوردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش، آن را حفظ کنید.
- ورزش کنید و سعی کنید بیشتر روزهای هفته فعال باشید .
- تغییرات سبک زندگی سالم میتواند به برخی از انواع بیماریهای کبدی کمک کند. به عنوان مثال، بیماری کبدی مرتبط با الکل ممکن است با قطع مصرف الکل بهبود یابد.
- برخی از انواع بیماریهای کبدی (مانند انواع خاصی از هپاتیت) ممکن است نیاز به درمان دارویی داشته باشند.
- اگر آسیب و اسکار شدید کبدی (سیروز) دارید، ممکن است به پیوند کبد نیاز داشته باشید.
چگونه از بیماری کبد چرب جلوگیری کنیم ؟
- چاقی
- یک عفونت هپاتیت تشخیص داده نشده
- سوء مصرف الکل
- تلاش برای حفظ وزن سالم
- عدم مصرف زیاد الکل
- واکسنهایی برای هپاتیت A و هپاتیت B در دسترس هستند. اگر در معرض خطر هستید، این واکسنها توصیه میشوند.
برای بهبود کبد چرب چه غذاهایی باید مصرف کنیم ؟
- میوهها و سبزیجات
- حبوبات (مانند لوبیا، عدس و نخود)
- غلات کامل (مانند جو دوسر و کینوا)
- مغزها و دانهها
- چربیهای سالم (مانند روغن زیتون فوق بکر)
- پروتئینهای بدون چربی (مانند ماهی و مرغ)
- مصرف کم تا متوسط لبنیات
بیماری کبد چرب از نظر شدت چگونه دستهبندی میشود؟
شدت بیماری از سطح استئاتوز کبدی تا استئاتوهپاتیت مرتبط با اختلال متابولیک (که پیشتر به نام NASH معروف بود) میتواند متغیر باشد.شدت بیماری میتواند از وجود فقط چربی در کبد تا التهاب جدی و آسیب سلولی به همراه فرایند فیبروز متغیر باشد. سه سطح کلی وجود دارد:
استئاتوز کبدی خالص (چربیهای بیشتر در کبد بدون التهاب یا آسیب سلولی شدید)-
-
- MASLD با استئاتوز همراه با التهاب/نفوذ سلولی متوسط تا شدید بدون تخریب پیگمان یا فیبروز عمیق
- MASLD با استئاتوهپاتیت مرتبط با اختلال متابولیک (یعنی استئاتوهپاتیت متابولیکی) که ممکن است با فیبروز پیشرفته و حتی سیروز همراه باشد .
-
تشخیص کبد چرب میتواند به ما درباره وجود یا شدت اختلالات متابولیک (ديابت، مقاومت به انسولین، چاقی مرکزی و…) هشدار دهد و رویکرد درمانی را به سمت مدیریت این عوامل سوق دهد. شدت استئاتوز و وجود استئاتوهپاتیت یا فیبروز میتواند شدت بیماری را روشنتر کند و نیاز به پایش و درمانهای هدفمند را مشخص سازد. این چارچوب امکان مقایسه و پژوهشهای آینده را با توجه به زمینه متابولیک فراهم میکند.
«این مطلب جایگزین تشخیص یا درمان پزشکی نیست.»
اگر به دنبال بهترین متخصصین گوارش و کبد بزرگسالان هستید، میتوانید از سامانه نوبت دهی آنلاین درمان شیرین استفاده کنید .
